راهبردهای مواجهه با تهدید‌های ناشی از قطبی‌سازی جامعه با استفاده از رویکرد آینده‌نگاری راهبردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای علوم سیاسی و استاد تمام دانشگاه شاهد ایران

2 دانشجوی دکترای آینده‌پژوهی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی

چکیده

تغییر، تحول و دگرگونی از یکسو و ثبات، رکود و ایستایی از سوی دیگر به‌مثابه دو سر طیف رشد و تکامل و انحطاط و عقب‌ماندگی جوامع و نظام‌های سیاسی قابل رصد و ارزیابی هستند و جوامع در حال گذار، در حدفاصل دو سر طیف تحول و ایستایی قرار دارند به‌گونه‌ای که ارزش‌ها، بافتارها و هنجارهای متنوع اجتماعی در جامعه با چالش‌های جدی مواجه است که تطبیق و سازگاری اجتماعی با آن به گذر زمان و میزان درونی سازی اجتماعی بستگی دارد. در این جوامع عمدتاً قطب‌بندی‌های متنوع اجتماعی و فرهنگی، سیاسی و اقتصادی امری قابل‌تصور است. لذا یکی از مهم‌ترین اقدامات سیاست‌گذاران و حکمرانان کشور می‌بایست توجه به تهدیدات ناشی از قطبیت در آینده باشد. قطبیت پدیده‌ای است که آرام‌آرام شکل می‌گیرد و رشد می‌کند اما وقتی به مرحله بلوغ رسید، مسائل و چالش‌هایی را به وجود می‌آورد و در صورت عدم توجه به این چالش‌ها و عدم آمادگی برای تهدیدهای تولیدشده ناشی از آن، بستر لازم برای تبدیل چالش به آسیب و در ادامه ایجاد شکست برای کشور، هموار خواهد شد. در این مقاله سعی شده ضمن شناسایی عوامل اثرگذار بر قطبیت با استفاده از رویکرد تحلیل ساختاری و بهره‌مندی از نرم‌افزارهای میک مک و مکتور با تحلیل بازیگران مؤثر بر آینده قطبیت در کشور، راهبردهایی اثربخش به‌منظور وصول به آینده مطلوب جمهوری اسلامی ارائه شود و تهدیدهای مبتنی بر پیش‌بینی آینده قطبیت در کشور شناسایی‌شده و راهبردهای لازم را برای پیشگیری و مقابله با آثار سو این تهدیدها ارائه گردد.

کلیدواژه‌ها