تحلیل جامعه‌شناختی عناصر قومی و مذهبی در استان سیستان و بلوچستان: بررسی عوامل مؤثر و پیامدها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری تخصصی علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی تهران- پژوهشگر راهبردی نهادهای حاکمیتی ونظامی

2 رئیس گروه امنیت داخلی دانشگاه عالی دفاع ملی.

3 دانشجوی دکتری تخصصی علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

استان سیستان و بلوچستان یکی از مهمترین استان های کشور از حیث مسائل قومی و مذهبی است. ظرفیت های بالقوه و بالفعل گوناگون این استان و امکانات و فرصت متعدد موجود در آن، در سطوح مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، امنیتی، اقتصادی و ... حائز اهمیت و قابل توجه است که اقتضائات خاصی را در این استان پدید آورده است. جهت مدیریت قومی و فرصت سازی از این توانمندی های قومی و مذهبی در استان، باید زمینه های قومی و مذهبی و شاخص های آن را به خوبی تبیین کرد و شناخت. در این مقاله تلاش می شود تا با استفاده از چارچوب‌های نظری تجمیعی و بهره گیری از سه سطح تحلیل جامعه شناختی، سیاسی و مطالعات فرهنگی، عوامل تاثیرگذار بر مسائل قومی و مذهبی این استان مورد تبیین قرار گیرد. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که عدم توسعه‌یافتگی جامع اقتصادی، برخی نشانه‌های احساس محرومیت و تبعیض، در روند اعتماد و سرمایه اجتماعی آسیب وارد ساخته و این موضوع به نحو مستقیم و غیرمستقیم بر مسائل امنیتی در این استان تاثیر داشته است. مقاله در نهایت، با تأکید بر ارائه و پیگیری رویکردی جامع و چندجانبه، پیشنهاداتی برای مدیریت بهره گیری از فرصت تنوع قومی و مذهبی در این استان ارائه می‌دهد. این پیشنهادات شامل توسعه اقتصادی و اجتماعی، تقویت نهادهای مدنی و مشارکت جامعه محلی، مدیریت مسائل امنیتی و مرزی، تقویت گفت‌وگو و تعامل بین گروه‌های قومی، و سیاست‌گذاری فرهنگی و هویتی است. هدف این مقاله ارائه راهکارهایی برای تقویت وحدت و همزیستی مسالمت‌آمیز در این استان است.